1. COMPO
  2. Advies
  3. Plantenverzorging
  4. Basisprincipes
  5. Natuurlijk tuinieren
  6. Wespen, bijen, hoornaars, hommels - de verschillen

Wespen, bijen, hoornaars, hommels - de verschillen

Bijen, wespen, hommels, zweefvliegen… Ze lijken allemaal op elkaar en sommige mensen hebben moeite om ze van elkaar te onderscheiden. Toch zijn er enkele duidelijke verschillen qua uiterlijk en gedrag. Ze vormen ook niet allemaal een gevaar. In dit blogartikel zetten we alle informatie voor jou op een rijtje!

compo image

Wespen

De gewone wesp (Vespula vulgaris) is een slank insect van 10 tot 15 mm lang met een geelzwart gekleurd lichaam dat nauwelijks behaard is en met twee doorzichtige vleugels. Op de kop staat een tekening die lijkt op een zwart anker.

Om hun larven goed te kunnen voeden, gaan wespen op zoek naar voedsel met veel suikers en eiwitten. Dit verklaart waarom ze ook vaak rond de barbecue vliegen. Daarnaast jagen ze op tal van vliegende en kruipende insecten.

De leider van een wespennest is de koningin die iets groter is dan de werkers in het nest (tot 2 cm groot). Zij begint in april met de bouw van een nieuw nest. Daarbij maakt ze gebruik van gedroogde takjes of dood hout die gekauwd worden. Het nest kan zowel binnen als buiten worden gebouwd. Als de basis van het nest af is, legt ze eitjes. Daaruit komen larven die zich verder ontwikkelen tot werksters. Zij zullen verder bouwen aan het nest zodat de koningin in alle rust verder eitjes kan leggen. Een volgroeid nest kan snel meer dan 5.000 wespen bevatten.

De wesp steekt als ze zich bedreigd voelt en kan ook meerdere malen steken. De angel blijft namelijk niet in de huid zitten zoals bij een bij. Als een wesp steekt maar ook als je een wesp doodt, komen er feromonen vrij die agressie opwekken bij andere wespen in de buurt. Dit verklaart waarom er plots veel meer wespen rondvliegen.

Hoewel wespen heel agressief kunnen zijn, zijn het ook nuttige diertjes. Ze jagen namelijk op tal van vliegende en kruipende insecten zoals vliegen, muggen en teken. Daarnaast bestuiven ze allerlei planten tijdens hun zoektocht naar voedsel.

Meer informatie over de wesp vind je in ons artikel.

Hoornaars

Sinds enkele jaren is de hoornaar in opmars. In ons land vind je twee soorten hoornaars, nl. de Europese en de Aziatische hoornaar.

Zoals de naam doet vermoeden, is vooral de Europese hoornaar (Vespa crabro) bij ons terug te vinden. Deze inheemse soort van 24 tot 26 mm groot kan je herkennen aan de opvallend rode poten, een rode kop en een geelzwart achterlijf. Het insect is niet zo agressief als mensen denken, want het komt nauwelijks in de buurt van de mens. Vooral vliegen en wespen vallen ten prooi aan de Europese hoornaar. Het insect hoeft dan ook enkel verdelgd te worden als het een gevaar vormt voor de mens of als het een nest bouwt in de omgeving van de mens.

Met een lengte van 17 tot 24 mm is de Aziatische hoornaar (Vespa velutina) is iets kleiner dan de Europese hoornaar. Het exotische insect is grotendeels zwart gekleurd met een oranje band op het achterlijf. De uiteinden van de poten zijn geel en op het lijf zitten donkerbruin tot zwart gekleurde vleugels. De Aziatische hoornaar vormt vooral een gevaar voor wilde bijen en honingbijen want die kan een compleet nest leegroven. Aangezien bijen heel belangrijk zijn voor de ecologische balans en ze ook nog eens beschermd zijn, is het heel belangrijk om de invasieve Aziatische hoornaar zo snel mogelijk te verdelgen.

compo image

Europese hoornaar

compo image

Europese hoornaar

compo image

Aziatische hoornaar

compo image

Aziatische hoornaar

Hoornaars vormen hun nest, (dat maximum 1.000 hoornaars kan bevatten) bij voorkeur in de vrije natuur, in de buurt van andere vliegende insecten die een belangrijke voedselbron vormen. In sommige gevallen is een nest ook terug te vinden in spouwmuren of op zolder.

De hoornaar is van nature niet agressief en zal mensen met hapjes en/of drankjes normaliter niet lastig vallen. Als je het nest echter te dicht nadert, dan ligt de situatie helemaal anders. We raden je dan ook aan om minimum 5 meter afstand te houden van het nest.

De steek van een hoornaar is pijnlijker dan die van een wesp. De angel van een hoornaar is namelijk langer en breder en kan dieper in de huid doordringen en rechtstreeks in een bloedvat terechtkomen.

compo image

Hommels

Er bestaan ongeveer 250 verschillende soorten hommels. De fors gebouwde hommel (Bombus) heeft een sterk behaard zwart lichaam met gekleurde banden en is ongeveer 8 tot 18 mm groot.

Hommels zijn helemaal niet agressief. Ze vliegen rond in de tuin op zoek naar nectar. Ze kunnen echter wel steken indien ze zich bedreigd of in het nauw gedreven voelen. Het zijn enkel de koningin en de vrouwelijke werksters die een angel hebben, de mannelijke hommels kunnen niet steken.

Aangezien hommels beschermde diersoorten zijn, mogen ze niet verdelgd worden. De bijzonder nuttige beestjes kunnen heel veel betekenen voor de bestuiving van de planten in jouw tuin. Door van bloem naar bloem te vliegen op zoek naar voedsel, brengen ze stuifmeel van de ene bloem naar de andere.

compo image

Bijen

De meest voorkomende bij is de honingbij (Apis mellifera), ook wel Europese bij genoemd. Deze is het hele jaar aanwezig, dus ook in de winter. De honingbij herken je aan haar slanke, bruinzwart gekleurde lichaam dat licht behaard is. Het insect wordt ongeveer 12 tot 15 mm groot. Honingbijen leven in kolonies die in de winter tot 10.000 bijen bevat. In de zomer kan een bijenkolonie 40.000 bijen tellen. De honingbij heeft een angel met weerhaken die verbonden is met de spieren van het achterlijf. Wanneer je de bij van de huid probeert te slaan, zal de angel van het achterlijf losscheuren en zal de bij sterven.

Zoals de naam al doet vermoeden, leven solitaire bijen alleen. Er bestaan wel 330 verschillende soorten solitaire bijen met elk hun uiterlijke kenmerken. In tegenstelling tot honingbijen hebben solitaire bijen geen angel en kunnen ze dus ook niet steken.

Bijen zijn heel belangrijke bestuivers. Vooral de honingbij is bekend om de honing die ze maakt. Bovendien mogen ze niet verdelgd worden, omdat ze beschermd zijn.

compo image

Zweefvliegen

De zweefvlieg maakt deel uit van de familie van insecten uit de orde vliegen en muggen of tweevleugeligen (Diptera). Er bestaan meer dan 300 verschillende soorten.

De zweefvlieg lijkt qua lichaamskleur heel goed op de wesp. Het insect is eveneens slank gebouwd, heeft een geelzwarte kleur en is eveneens niet behaard. Toch zijn er enkele verschillen. Zo heeft het insect maar 1 paar vleugels. Ook de manier van vliegen is compleet anders : de zweefvlieg kan blijven stilhangen in de lucht, als een helikopter. Het behendige insect kan de vleugels zo snel bewegen dat het amper zichtbaar is.

De zweefvlieg is niet alleen volstrekt ongevaarlijk voor de mens (het insect heeft geen angel, dus kan ook niet steken), maar ook bijzonder nuttig. Ze bestuiven zowel wilde bloemen als landbouwgewassen. Daarnaast gaan de volwassen insecten op zoek naar bladluiskolonies om daar eieren te leggen. De larven die uit de eieren komen zullen deze bladluizen opeten.

Samenvatting

WespEuropese hoornaarAziatische hoornaarHommelHoningbijZweefvlieg
Grootte werksters
10-15 mm
30-35 mm
25-30
8-18 mm
10-15 mm
Max. 20 mm
Grootte koningin
Tot 20 mm
30-40 mm
25-35 mm
22-28 mm
15-20 mm
-
Lichaamsbouw
Slank
Slank
Slank
Fors
Slank
Slank
Beharing
Niet behaard
Nauwelijks
Nauwelijks
Sterk behaard
Licht behaard
Niet behaard
Kleur lijf
Zwart met gele strepen
 
Zwart
Zwart met oranje punt
Zwart met beige strepen
Zwart met oranje/gele banden
Kleur kop
Zwart
Geel, oranje, rood
Zwart met oranje voorkant
Zwart
Zwart (markeringen mogelijk)
Zwart
Kleur poten
Geel-oranje
Rood
Zwart met gele toppen
Zwart
Zwart
Oranje
Kleur vleugels
Transparant
Bruinrood
Donker
Transparant
Transparant
Transparant
Levensduur werksters
12-22 dagen
-
-
1 jaar
21-33 dagen
2-3 maanden
Levensduur koningin
Tot 1 jaar
-
-
Max. 5 jaar
Max. 5 jaar
-
Steekgedrag
Indien bedreigd
Indien bedreigd
Indien bedreigd, zeer agressief
Indien bedreigd
Indien bedreigd
Geen gevaar

Nesten

Elk insect heeft zijn eigen nest met zijn eigen uiterlijke kenmerken :

  • Wespen : wespennesten vind je vaak terug onder dakranden, op zolder, in bijgebouwen en in spouwmuren. Een nest van de gewone wesp heeft een gelig tot roodbruine kleur met lichte en donkere strepen. Het nest is gemaakt van vezels van verrot, broos hout en heeft een maximum doorsnede van 35 cm. Een wespennest kan je laten verwijderen door een professionele ongediertebestrijder of door de brandweer.
  • Hoornaars : ongeacht het type hoornaar heeft het nest, dat is gemaakt van dode houtvezels, een geel tot roodbruine kleur met strepenpatroon. Het nest is opgebouwd uit verschillende lagen en wordt gemiddeld 50 cm breed en 70 cm hoog. De nesten vind je meestal terug in holle bomen, in schoorstenen, in vogelnesten en in schuren. Aangezien de agressieve Aziatische hoornaars complete bijennesten kunnen leegroven, is het heel belangrijk dat het nest zo snel mogelijk wordt verdelgd. Nesten van de Europese hoornaar hoeven enkel verdelgd te worden als ze een gevaar vormen voor de mens.
  • Hommels : hommelnesten kan je overal terugvinden, zowel ondergronds (vb. in verlaten muizenholen) als bovengronds (vb. in holle bomen of spouwmuren). In het najaar sterft het nest vanzelf af. Je kan de hommels, die niet agressief zijn, gewoon laten begaan.
  • Bijen : bijen maken hun nest in dood hout, holle stengels, in de grond, in muren of in speciale bijenkorven die door imkers worden geplaatst. Een nest kan de grootte hebben van een basketbal of zelfs nog groter. Toch hoef je geen schrik te hebben : bijen blijven meestal niet langer dan één of enkele dagen op een vaste plek. Als je toch overlast hebt, dan kan je een imker bellen.

Delen

Blijf op de hoogte

ABONNEER JE OP DE COMPO-NIEUWSBRIEF

Ontvang seizoensgebonden plantenverzorgingstips en inspiratie voor je tuin, gazon, planten, decoratie en zo veel meer via onze nieuwsbrief.

 

BEDANKT VOOR JE REGISTRATIE !

 

Je ontvangt binnen enkele ogenblikken een bevestiging via e-mail. Om je registratie te bevestigen, hoef je enkel nog te klikken op de link in de e-mail.

Gelieve je e-mailaders in te vullen.

Gelieve het vakje aan te vinken om toe te stemmen met de Privacy Policy.