Bijen, wespen, hommels, zweefvliegen… Ze lijken allemaal op elkaar en sommige mensen hebben moeite om ze van elkaar te onderscheiden. Toch zijn er enkele duidelijke verschillen qua uiterlijk en gedrag. Ze vormen ook niet allemaal een gevaar. In dit blogartikel zetten we alle informatie voor jou op een rijtje!
De gewone wesp (Vespula vulgaris) is een slank insect van 10 tot 15 mm lang met een geelzwart gekleurd lichaam dat nauwelijks behaard is en met twee doorzichtige vleugels. Op de kop staat een tekening die lijkt op een zwart anker.
Om hun larven goed te kunnen voeden, gaan wespen op zoek naar voedsel met veel suikers en eiwitten. Dit verklaart waarom ze ook vaak rond de barbecue vliegen. Daarnaast jagen ze op tal van vliegende en kruipende insecten.
De leider van een wespennest is de koningin die iets groter is dan de werkers in het nest (tot 2 cm groot). Zij begint in april met de bouw van een nieuw nest. Daarbij maakt ze gebruik van gedroogde takjes of dood hout die gekauwd worden. Het nest kan zowel binnen als buiten worden gebouwd. Als de basis van het nest af is, legt ze eitjes. Daaruit komen larven die zich verder ontwikkelen tot werksters. Zij zullen verder bouwen aan het nest zodat de koningin in alle rust verder eitjes kan leggen. Een volgroeid nest kan snel meer dan 5.000 wespen bevatten.
De wesp steekt als ze zich bedreigd voelt en kan ook meerdere malen steken. De angel blijft namelijk niet in de huid zitten zoals bij een bij. Als een wesp steekt maar ook als je een wesp doodt, komen er feromonen vrij die agressie opwekken bij andere wespen in de buurt. Dit verklaart waarom er plots veel meer wespen rondvliegen.
Hoewel wespen heel agressief kunnen zijn, zijn het ook nuttige diertjes. Ze jagen namelijk op tal van vliegende en kruipende insecten zoals vliegen, muggen en teken. Daarnaast bestuiven ze allerlei planten tijdens hun zoektocht naar voedsel.
Meer informatie over de wesp vind je in ons artikel.
Sinds enkele jaren is de hoornaar in opmars. In ons land vind je twee soorten hoornaars, nl. de Europese en de Aziatische hoornaar.
Zoals de naam doet vermoeden, is vooral de Europese hoornaar (Vespa crabro) bij ons terug te vinden. Deze inheemse soort van 24 tot 26 mm groot kan je herkennen aan de opvallend rode poten, een rode kop en een geelzwart achterlijf. Het insect is niet zo agressief als mensen denken, want het komt nauwelijks in de buurt van de mens. Vooral vliegen en wespen vallen ten prooi aan de Europese hoornaar. Het insect hoeft dan ook enkel verdelgd te worden als het een gevaar vormt voor de mens of als het een nest bouwt in de omgeving van de mens.
Met een lengte van 17 tot 24 mm is de Aziatische hoornaar (Vespa velutina) is iets kleiner dan de Europese hoornaar. Het exotische insect is grotendeels zwart gekleurd met een oranje band op het achterlijf. De uiteinden van de poten zijn geel en op het lijf zitten donkerbruin tot zwart gekleurde vleugels. De Aziatische hoornaar vormt vooral een gevaar voor wilde bijen en honingbijen want die kan een compleet nest leegroven. Aangezien bijen heel belangrijk zijn voor de ecologische balans en ze ook nog eens beschermd zijn, is het heel belangrijk om de invasieve Aziatische hoornaar zo snel mogelijk te verdelgen.
Hoornaars vormen hun nest, (dat maximum 1.000 hoornaars kan bevatten) bij voorkeur in de vrije natuur, in de buurt van andere vliegende insecten die een belangrijke voedselbron vormen. In sommige gevallen is een nest ook terug te vinden in spouwmuren of op zolder.
De hoornaar is van nature niet agressief en zal mensen met hapjes en/of drankjes normaliter niet lastig vallen. Als je het nest echter te dicht nadert, dan ligt de situatie helemaal anders. We raden je dan ook aan om minimum 5 meter afstand te houden van het nest.
De steek van een hoornaar is pijnlijker dan die van een wesp. De angel van een hoornaar is namelijk langer en breder en kan dieper in de huid doordringen en rechtstreeks in een bloedvat terechtkomen.
Er bestaan ongeveer 250 verschillende soorten hommels. De fors gebouwde hommel (Bombus) heeft een sterk behaard zwart lichaam met gekleurde banden en is ongeveer 8 tot 18 mm groot.
Hommels zijn helemaal niet agressief. Ze vliegen rond in de tuin op zoek naar nectar. Ze kunnen echter wel steken indien ze zich bedreigd of in het nauw gedreven voelen. Het zijn enkel de koningin en de vrouwelijke werksters die een angel hebben, de mannelijke hommels kunnen niet steken.
Aangezien hommels beschermde diersoorten zijn, mogen ze niet verdelgd worden. De bijzonder nuttige beestjes kunnen heel veel betekenen voor de bestuiving van de planten in jouw tuin. Door van bloem naar bloem te vliegen op zoek naar voedsel, brengen ze stuifmeel van de ene bloem naar de andere.
De meest voorkomende bij is de honingbij (Apis mellifera), ook wel Europese bij genoemd. Deze is het hele jaar aanwezig, dus ook in de winter. De honingbij herken je aan haar slanke, bruinzwart gekleurde lichaam dat licht behaard is. Het insect wordt ongeveer 12 tot 15 mm groot. Honingbijen leven in kolonies die in de winter tot 10.000 bijen bevat. In de zomer kan een bijenkolonie 40.000 bijen tellen. De honingbij heeft een angel met weerhaken die verbonden is met de spieren van het achterlijf. Wanneer je de bij van de huid probeert te slaan, zal de angel van het achterlijf losscheuren en zal de bij sterven.
Zoals de naam al doet vermoeden, leven solitaire bijen alleen. Er bestaan wel 330 verschillende soorten solitaire bijen met elk hun uiterlijke kenmerken. In tegenstelling tot honingbijen hebben solitaire bijen geen angel en kunnen ze dus ook niet steken.
Bijen zijn heel belangrijke bestuivers. Vooral de honingbij is bekend om de honing die ze maakt. Bovendien mogen ze niet verdelgd worden, omdat ze beschermd zijn.
De zweefvlieg maakt deel uit van de familie van insecten uit de orde vliegen en muggen of tweevleugeligen (Diptera). Er bestaan meer dan 300 verschillende soorten.
De zweefvlieg lijkt qua lichaamskleur heel goed op de wesp. Het insect is eveneens slank gebouwd, heeft een geelzwarte kleur en is eveneens niet behaard. Toch zijn er enkele verschillen. Zo heeft het insect maar 1 paar vleugels. Ook de manier van vliegen is compleet anders : de zweefvlieg kan blijven stilhangen in de lucht, als een helikopter. Het behendige insect kan de vleugels zo snel bewegen dat het amper zichtbaar is.
De zweefvlieg is niet alleen volstrekt ongevaarlijk voor de mens (het insect heeft geen angel, dus kan ook niet steken), maar ook bijzonder nuttig. Ze bestuiven zowel wilde bloemen als landbouwgewassen. Daarnaast gaan de volwassen insecten op zoek naar bladluiskolonies om daar eieren te leggen. De larven die uit de eieren komen zullen deze bladluizen opeten.
Wesp | Europese hoornaar | Aziatische hoornaar | Hommel | Honingbij | Zweefvlieg | |
---|---|---|---|---|---|---|
Grootte werksters | 10-15 mm | 30-35 mm | 25-30 | 8-18 mm | 10-15 mm | Max. 20 mm |
Grootte koningin | Tot 20 mm | 30-40 mm | 25-35 mm | 22-28 mm | 15-20 mm | - |
Lichaamsbouw | Slank | Slank | Slank | Fors | Slank | Slank |
Beharing | Niet behaard | Nauwelijks | Nauwelijks | Sterk behaard | Licht behaard | Niet behaard |
Kleur lijf | Zwart met gele strepen | Zwart | Zwart met oranje punt | Zwart met beige strepen | Zwart met oranje/gele banden | |
Kleur kop | Zwart | Geel, oranje, rood | Zwart met oranje voorkant | Zwart | Zwart (markeringen mogelijk) | Zwart |
Kleur poten | Geel-oranje | Rood | Zwart met gele toppen | Zwart | Zwart | Oranje |
Kleur vleugels | Transparant | Bruinrood | Donker | Transparant | Transparant | Transparant |
Levensduur werksters | 12-22 dagen | - | - | 1 jaar | 21-33 dagen | 2-3 maanden |
Levensduur koningin | Tot 1 jaar | - | - | Max. 5 jaar | Max. 5 jaar | - |
Steekgedrag | Indien bedreigd | Indien bedreigd | Indien bedreigd, zeer agressief | Indien bedreigd | Indien bedreigd | Geen gevaar |
Elk insect heeft zijn eigen nest met zijn eigen uiterlijke kenmerken :
Deze onderwerpen kunnen je ook interesseren