Winterheide (Erica)

Tijdens de zomer doet het zonlicht alle kleuren van de bloemen in de tuin stralen. Tijdens de winter ziet het er helaas helemaal anders uit zonder bloemen en met kale bomen. Toch kan je heel wat kleuraccenten in de tuin aanbrengen met winterheide. Die verschijnt ten vroegste in november en fleurt onze tuinen op tot in het nieuwe voorjaar met zijn witte, roze of rode bloemen.

Winterheide maakt deel uit van de familie van heideplanten (Ericaceae). In tegenstelling tot sommige van zijn warmteminnende familieleden kan de plant koude temperaturen heel goed verdragen. Ze wordt vaak verward met de struikhei (Calluna vulgaris) die tot dezelfde plantenfamilie behoort. Door de bladeren van beide planten naderbij te bekijken, kan je ze echter gemakkelijk onderscheiden. De winterharde sneeuwheide heeft naaldvormige bladeren terwijl bij struikhei de bladeren geschubd aan de stengels groeien. Winterheide is vooral in Midden- en Zuid-Europa terug te vinden, zowel in lager gelegen gebieden als op hoogtes tot 2.500 meter.

Omdat winterheide bloeit van november tot april, is de plant een van de weinige gewassen die tijdens de wintermaanden de honger van bijen, vlinders en andere nuttige insecten kan stillen. Winterheide zorgt ook voor voedsel voor rupsen van het roodbont heide-uiltje en van de smalvleugeldwergspanner.

Om te kunnen genieten van een prachtige bloei moet je winterheide op een zonnig plekje worden aangeplant. De plant komt ook goed terecht op half-schaduwrijke locaties, maar daar zal ze opmerkelijk minder bloeien. In tegenstelling tot andere heideplanten die een zure bodem verkiezen, is sneeuwheide minder kieskeurig : de plant houdt zowel van een gewone tuingrond als van een zure grond. Als je echter meerdere heideplanten in een pot of bloembak wilt aanplanten, gebruik je bij voorkeur een aangepast substraat voor heideplanten of zuurminnende planten. 

Maak de bodem vóór de aanplanting wat los en vermeng die met een portie zand of compost. Het zand zal ervoor zorgen dat de bodem een doorlaatbare structuur krijgt waardoor overtollig water gemakkelijker kan wegvloeien. Als je tuinbodem heel leemachtig of zwaar is, mag je deze portie zand zeker niet vergeten - winterheide kan namelijk helemaal geen wateroverlast verdragen.

Je kan winterheide zowel in het voorjaar (na de bloeiperiode) als in de herfst (september tot november) samen met andere winterbloeiers aanplanten. Als je de heideplant als bodembedekker wilt aanplanten, dan passen er 8 tot 10 planten per vierkante meter. Als je de plant in een rij aanplant, dan moet je rekening houden met een plantafstand van 20 tot 30 centimeter. 

Geef je winterheide vóór de aanplanting uitvoerig water. Je kan de wortelkluit van de plant ook in een emmer met water onderdompelen tot er geen luchtbellen meer verschijnen. Dat betekent dat de wortelkluit verzadigd is. Plaats de plant vervolgens in een plantgat dat iets dieper is dan de hoogte van de wortelkluit. Bedek de wortels met aarde. Giet goed aan en geef water.

Deze prachtige winterbloeiers kan je ook op het balkon of terras aanplanten. Hierbij raden we aan om de bodem van de pot te bedekken met een laagje hydrokorrels. Plant je sneeuwheide vervolgens in een portie universele potgrond of een aangepaste potgrond voor heideplanten. Aangezien de plant maximaal 30 centimeter hoog wordt, is ze ook geschikt voor de stadstuin. Bijzonder dankbare variëteiten voor het balkon zijn onder meer de kleine Erica Carnea "Winter Beauty" en de Erica "Rosantha" met zijn compacte groei.

Er is eigenlijk maar één manier om je sneeuwheide van streek te brengen : foutief water geven. Vooral tijdens de zomermaanden, wanneer de plant enkel groene bladeren draagt, raakt ze snel in de vergetelheid. Net in die periode heeft je sneeuwheide veel water nodig - alleen als de wortels zich in de zomer goed kunnen ontwikkelen, zal je plant de komende uitputtende bloeiperiode in de winter overleven. De vuistregel : controleer met je vingers hoe vochtig de bodem is. Te veel water kan namelijk nefast zijn voor je plant. Pas als de bovenste grondlaag is uitgedroogd, mag je opnieuw water geven.

Ook tijdens de wintermaanden heeft je sneeuwheide af en toe water nodig. Het is echter niet zo gemakkelijk om het juiste moment te bepalen. Als je je plant water geeft net voordat er een vorstperiode aanbreekt, zal de bodem namelijk bevriezen en kan de wortelkluit beschadigd raken. Als je water wilt geven, controleer je best de weersvoorspellingen. Geef steeds zoveel water, dat de plant het snel kan absorberen. Bij langdurige vorst is het trouwens raadzaam om helemaal geen water te geven. Dit zal je sneeuwheide beter verdragen dan ijzige voeten.

Eén bemesting per jaar is normaal gezien voldoende voor je sneeuwheide. De ideale periode hiervoor is het voorjaar. Zo kan de plant tijdens de zomer voldoende energie verzamelen om zich vanaf november terug te focussen op de bloei. Voor de bemesting is een meststof voor rododendrons of hortensia's ideaal. Dit type meststof bevat alle belangrijke voedingsstoffen voor een goede ontwikkeling.

Winterheide is een dwergstruik die de neiging heeft om onderaan kaal te worden. Om toch enkele jaren te kunnen genieten van deze winterbloeier, raden we je aan om je plant elk voorjaar iets te snoeien. Normaliter is een snoeibeurt om de twee tot drie jaar voldoende. Daarbij knip je de uitgebloeide bruine bloemen af. Wat je zeker niet mag doen, is in de verhoute plantendelen snijden. Anders loop je het risico dat de plant niet meer zal uitlopen.

Sneeuwheide is in principe een heel robuuste plant die niet erg vatbaar is voor ziekten en plagen. Als je plant plotseling begint te verwelken, dan heeft ze vermoedelijk last van een schimmelziekte zoals grauwe schimmel. De zieke plant moet dan zo snel mogelijk verwijderd worden zodat naburige planten niet kunnen worden besmet.