Kerstcactus

Ook tijdens de koude wintermaanden kan je genieten van kleurrijke bloeiende planten in de woonkamer. Zo vormt de kerstcactus (ook wel lidcactus of schlumbergera genoemd) een echte blikvanger die je perfect kan combineren met je kerstboom, amaryllis & co!

Kerstcactussen behoren tot het geslacht shlumbergera en tot de familie van de cactussen (Cactaceae). De plant dankt de naam "schlumbergera" aan Frédéric Schlumberger, de man die bekend werd als cactusverzamelaar en kweker. De kerstcactussen die in onze contreien te koop worden aangeboden, zijn hybride-rassen. Daarom worden ze uit botanisch oogpunt ook wel "hybrides de schlumbergera" genoemd. De kamerplant maakt vooral indruk met haar licht hangende takjes en de stevige bloemen. Daardoor is de kerstcactus ideaal voor aanplanting in hanging baskets.

Als je graag een kerstcactus in je woonkamer wilt plaatsen, dan heb je in je plaatselijke tuincentrum keuze te over. De bloeiende vetplant is namelijk verkrijgbaar in heel veel verschillende kleuren. Vooral de lidcactus (schlumbergera truncata) en de echte kerstcactus (Schlumbergera x buckleyi) met zijn roze bloemen, zijn heel populair.

Een kerstcactus kan van november tot januari bloeien. Ook als de individuele bloemen na enkele dagen verwelken, blijven er nieuwe knoppen bloeien. Zo kan je wekenlang genieten van deze kerstachtige kamerplant. Je mag de plant trouwens niet draaien eens er knoppen verschijnen. Zo vermijd je dat de knoppen afvallen door een wijziging van lichtinval.

Net zoals de meeste cactussoorten geeft de kerstcactus de voorkeur aan een lichtrijke locatie. Tijdens de zomer plaats je je plant best op een half-schaduwrijk plekje in huis of op het terras. De kerstcactus voelt zich het best bij een temperatuur van 20 tot 23°C tijdens de groeiperiode.

Net zoals de kerstster is de kerstcactus een zogenaamde kortedagplant. Dit betekent dat de plant pas gaat bloeien eens de dagen korter en koeler worden. We raden je dan ook aan om je kerstcactus vanaf september op een zo koel mogelijk plekje te plaatsen, bij voorkeur bij een temperatuur van 15 tot 20°C. 

Een licht verwarmde ruimte of een half-schaduwrijk plekje op het terras of balkon zijn heel geschikt, zolang de temperatuur niet onder de 10°C zakt. Daarnaast moet je ook het aantal uren licht beperken. Terwijl de kerstster heel lichtgevoelig is en bij voorkeur minstens 12 uren onder een karton of in een ondoorlaatbare kast moet staan, hoef je je bij de kerstcactus minder zorgen te maken. Vermijd kunstlicht na zonsondergang zodat de cactus tijdens de rustfase niet wordt gestoord, zich kan voorbereiden op de bloeifase en in alle rust knoppen kan vormen.

De kerstcactus kijkt ernaar uit om om de twee jaar te worden verpot in een portie verse potgrond. De ideale periode hiervoor is na de bloei, in februari of maart. Maak hiervoor gebruik van een aangepaste potgrond voor cactussen en vetplanten. Dergelijk substraat is perfect afgestemd op de specifieke behoeften van vetplanten en vormt de ideale omgeving voor je kerstcactus. Daarnaast kan je de bodem van de pot bedekken met een laagje puimsteen- of hydrokorrels. Zo wordt de bodem goed verlucht en ben je zeker dat het water vlot kan wegvloeien.

Bij het verpotten moet je allereerst een grotere pot uitkiezen. De kerstcactus groeit namelijk heel snel en kan tot wel 40 centimeter hoog worden. Houd er rekening mee dat de nieuwe pot ongeveer 20 centimeter groter moet zijn dan de wortelkluit - toch mag de pot niet te groot zijn omdat de fijne wortels van de kerstcactus liever compact groeien. Daarnaast moet de bodem van de pot voorzien zijn van drainagegaten zodat het overtollige gietwater gemakkelijk kan weglopen.

Net als de andere leden van de cactusfamilie heeft de kerstcactus niet veel water nodig. We raden je dan ook aan om enkel water te geven als de bovenste laag potgrond compleet is opgedroogd. De vetplant is heel gevoelig voor kalkrijk water. Geef bij voorkeur regenwater of gekookt en gekoeld kraantjeswater. Overtollig gietwater moet na de gietbeurt steeds worden weggegoten om te vermijden dat de wortels gaan rotten.

De kerstcactus is afkomstig uit de Braziliaanse regenwouden. Het hoeft dan ook niet te verbazen dat de plant zich vooral in ruimtes met een hoge luchtvochtigheid goed voelt. Dit kan je bevorderen door de bladeren van je kerstcactus één tot twee maal per maand met kalkarm water te besproeien.

Van september tot oktober last de kerstcactus een rustpauze in. Dan heeft de plant logischerwijze minder water nodig. Zodra de eerste knoppen verschijnen en je de kerstcactus op zijn oorspronkelijke (warmere) standplaats terugzet, kan je opnieuw vaker water geven.

Kerstcactussen zijn onderhoudsvriendelijke en zuinige planten - het volstaat om de plant één maal per maand te bemesten met een specifieke meststof voor cactussen en vetplanten. Je kan voor een eerste maal bemesten in maart, wanneer de vegetatieperiode start en nieuwe scheuten worden gevormd. Op dat moment heeft je kerstcactus veel voedingsstoffen nodig voor een gezonde groei. Zodra de rustfase in de herfst begint, hoef je niet meer te bemesten. Zelfs tijdens de bloeifase heeft de cactus geen extra voedingsstoffen nodig.

Normaal gezien hoeft de kerstcactus niet gesnoeid te worden. Als je de groei van de plant echter wilt intomen en wilt vermijden dat de plant te groot wordt, kan je gewoonweg enkele losse bladeren verwijderen door ze voorzichtig "af te draaien". Doordat er geen mes of schaar wordt gebruikt, verminder je het eventuele risico op schimmelinfecties.

Om de groei af te remmen, kan je de plant snoeien na de bloei of net voor het uitlopen van de nieuwe scheuten in februari. Als je de kerstcactus wilt stimuleren om compacter te groeien, raden we je aan om de plant in de vroege zomer te snoeien.

Kan je maar niet genoeg krijgen van je kerstcactus? Dan kan je de plant gemakkelijk vermeerderen via bladstekken! De ideale periode hiervoor is de lente. Draai enkele van de buitenste bladdelen van de plant af. Zet deze bladstekken diep genoeg in een pot met aangepaste potgrond zodat ze zelfstandig rechtop kunnen staan en druk goed aan. Plaats de pot op een lichtrijke en warme plaats en houd de potgrond de komende weken goed vochtig. Ideaal is een plekje op een vensterbank boven een radiator. Na enkele weken zouden de eerste wortels moeten gevormd zijn.

Een kerstcactus met gele, slappe bladeren - de oorzaak ligt meestal aan een foutieve verzorging. Controleer of je kamerplant met de voeten in het water staat. Als de potgrond te nat is en onaangenaam ruikt, kan je je kerstcactus proberen redden door hem in een portie verse potgrond te verpotten. De bladeren kunnen ook geelkleuren door een tekort aan voedingsstoffen. Vooral tijdens de groeifase heeft je kerstcactus deze broodnodig. In dit geval kan je een portie vloeibare meststof aan het gietwater toevoegen. 

Als de bladeren van je kerstcactus rood kleuren, wordt je plant vermoedelijk blootgesteld aan te veel direct zonlicht. Plaats de plant dan gewoonweg op een schaduwrijk plekje.