Munt

Met meer dan 30 soorten en variëteiten weet Munt (Mentha), een plant uit de Lamiaceae-familie, indruk te maken. Het kruid wordt voor medicinale doeleinden gebruikt en is niet meer weg te denken uit de keuken. Munt is afkomstig uit het Midden-Oosten en het Middellandse Zeegebied, waar het gedijt op vochtige plaatsen zoals grachten en oevers. De diversiteit van munt komt vooral tot uiting in de verschillende geuren en smaken van de verschillende muntsoorten en -variëteiten. Van scherp en bitter tot zoet en mild - er is voor ieder wat wils :

• Pepermunt : de bekendste muntsoort. Door het hoge mentholgehalte en de intense smaak is deze plant al heel lang bekend als geneeskrachtige plant.
• Gekrulde kruizemunt (Mentha spicata var. crispa) : marokkaanse munt komt uit Afrika en wordt daar vooral gebruikt als theeplant.
• Aardbeimunt (Mentha almira) : zoals de naam doet vermoeden, heeft aardbeimunt een aardbeiensmaak. Deze soort smaakt heel lichtjes naar munt en is door zijn compacte groei heel geschikt als balkonplant.
• Ananasmunt (Mentha suaveolens ‘Variegata’) : ananasmunt heeft een heel verfijnde ananassmaak. Met zijn witgevlekte bladeren is het is een echte blikvanger in de muntfamilie. De plant is heel geschikt voor thee.
• Aarmunt (Mentha spicata) : aarmunt (of groene munt) is iets zoeter en milder van smaak dan pepermunt en wordt vaak gebruikt bij de productie van tandpasta of kauwgom. Daarnaast kan er ook heerlijke thee van worden gemaakt.
• Chocolademunt (Mentha x piperita ‘Chocolate’) : chocolademunt verspreidt een lichte geur van muntchocolade en is daarom heel geschikt als topping voor chocoladedesserts.
• Nanamunt (Mentha spicata var. crispa ‘Nane’) : deze muntsoort, die ook bekend staat als Turkse munt, wordt vaak gedronken met zwarte thee en suiker.
• Mojitomunt (Mentha species ‘Nemorosa’) : deze muntsoort is een variëteit van de aardbeimunt en is - zoals de naam al doet vermoeden - ideaal voor cocktails en longdrinks.
• Hertsmunt (Mentha longifolia) : dit oud, in het wild groeiend kruid, komt vooral voor in moerassen en oevergebieden.

Daarnaast bestaan er ook heel wat andere muntsoorten en -variëteiten zoals witte munt (Mentha suaveolens) - ook wel appelmunt genoemd, wollige munt (Mentha rotundifolia) en citroenmunt (Mentha piperita var. citrata).

Munt is een onderhoudsvriendelijke plant die houdt van een zonnige tot half-schaduwrijke locatie. Munt kan zowel in de tuin als in een pot op het balkon, op het terras of in huis worden gekweekt. De plant heeft echter de neiging om te woekeren. Kies daarom je locatie zorgvuldig uit. Idealiter wordt munt in een pot geplant of in de tuin met een wortelbarrière. Zo help je de groei onder controle te houden en kan je andere planten helpen tegen overwoekering. Omwille van de beperkte beschikbare ruimte raden we af om munt te kweken in een (verhoogde) moestuinbak.

Munt kan je binnenshuis voorzaaien of direct in de vollegrond zaaien.

Voorzaaien binnenshuis

Vanaf maart kan je voorzaaien op de vensterbank of in de serre. Vul hiervoor een schaal of een pot op met een aangepaste zaai- en stekgrond. Vermeng de fijne zaadjes met wat zand en verdeel ze gelijkmatig over de potgrond. Aangezien munt een lichtkiemer is, mogen de zaadjes slechts lichtjes aangedrukt worden en niet bedekt worden met potgrond. Houd de potgrond tijdens het kiemingsproces gelijkmatig vochtig en vermijd wateroverlast.

Dek de pot of schaal af of met een glasplaat of plaats de pot in de serre om de potgrond constant vochtig te houden. Plaats de pot op een half-schaduwrijk plekje bij een temperatuur rond de 20°C. Het is belangrijk om dagelijks de afdekking te verwijderen om goed te laten verluchten. Zo vermijd je schimmelvorming. Na ongeveer 14 dagen beginnen de zaden te kiemen. Eens de jonge plantjes groot genoeg zijn, kunnen ze verpot worden in een grotere pot of in de vollegrond.

Zaaien in vollegrond

De ideale periode om munt te zaaien in de vollegrond is in het voorjaar, eenmaal het gevaar voor vorst geweken is. Een zonnig tot half-schaduwrijk plekje met humus- en voedselrijke en vochtige bodem is ideaal. Hoewel de plant zich gemakkelijk kan aanpassen, geeft ze toch de voorkeur aan een luchtige en goed doorlatende ondergrond. Verdeel de zaden gelijkmatig op de voorbereide bodem, druk ze lichtjes aan en geef water. Aangezien de zaden heel fijn zijn, raden we aan om munt voor te zaaien in een pot op de vensterbank en daarna in de vollegrond uit te planten.

In de tuin
Munt wordt bij voorkeur van april tot juni aangeplant. Dan zijn de temperaturen ideaal. Houd bij de aanplanting rekening met een afstand van ongeveer 25 cm tussen de planten. Zo krijgen ze voldoende plaats om te groeien. Omdat munt heel snel kan woekeren, raden we aan om een wortelbarrière te voorzien. Zo kan je de uitbreiding onder controle houden.

Plant munt nooit samen met camille, basilicum en peterselie. De planten kunnen elkaars groei namelijk hinderen. Munt kan je perfect combineren met koolsoorten zoals broccoli en bloemkool, maar ook met tijm. 

In een pot
Als je munt in een pot wilt aanplanten, is het belangrijk dat de pot voldoende groot is. Een pot met inhoud van minimum 5 L is ideaal. De bodem van de pot moet voorzien zijn van een afvoergat zodat overtollig water gemakkelijk kan weglopen. Bedek de bodem van de pot met een laagje COMPO Bio Granuplant Hydrokorrels om de waterafvoer te bevorderen. De pot vul je vervolgens verder op met COMPO Bio Potgrond Kruiden.

Correct water geven is cruciaal voor een gezonde groei en een intens aroma. Munt heeft veel water nodig en geeft de voorkeur aan een constant vochtige grond. Toch moet je vermijden dat de grond doordrenkt is. Dit kan namelijk wortelrot veroorzaken. Controleer tijdens de warme zomermaanden dagelijks of de grond nog vochtig genoeg is en geef water indien nodig - als de bovenste laag potgrond reeds volledig is opgedroogd of als de bladeren gaan hangen, ben je eigenlijk al te laat om water te geven. In de lente en in de herfst hoef je normaliter minder water te geven, zolang de bodem maar voldoende vochtig is.

Tip : om schimmelziekten te voorkomen, is het verstandig om de bladeren zo droog mogelijk te houden tijdens het water geven.

Hoewel munt in de vollegrond relatief gemakkelijk is in onderhoud, heeft de plant voedingsstoffen nodig.

Planten in potten moeten vaker worden bemest doordat de voedingsstoffen in de pot sneller worden opgebruikt. Een tekort aan voedingsstoffen kan je herkennen aan de geel verkleurde bladeren en stengels. Dan moet je bemesten met een aangepaste meststof. Voor een intens aroma en een gezonde groei raden we je COMPO Bio Vloeibare Meststof Kruiden aan. Van maart tot oktober kan je de nodige dosis meststof 1 x per week toevoegen aan het gietwater. Van november tot februari volstaat het om 2 maal per maand te bemesten.

Munt vermeerderen door de plant te delen is een betrouwbare methode om oudere planten te verjongen en nieuwe planten te krijgen. Haal de plant in de lente of herfst voorzichtig uit de grond en deel de wortelkluit in verschillende delen met een scherp mes of schopje. Elk deel moet voldoende wortels en scheuten hebben om goed te kunnen groeien. Plant de gedeelde planten vervolgens op hun nieuwe plek en geef grondig water.

Vermeerdering door uitlopers is eveneens mogelijk. Munt vormt van nature uitlopers die ideaal zijn voor vermeerdering. In de late zomer of in de herfst kan je de gewortelde uitlopers voorzichtig scheiden van de hoofdwortelstok. Deze uitlopers kan je direct in potten gevuld met COMPO Bio Potgrond Kruiden of op een nieuwe plek in de tuin aanplanten. Het is belangrijk om de stekken goed water te geven en tijdens de eerste weken na aanplanting regelmatig te begieten om de groei te bevorderen.

Tijdens de zomermaanden kan de plant vermeerderd worden door te stekken. Gebruik hiervoor een scherp mes om scheuten van ongeveer tien centimeter lang direct onder een paar bladeren af te snijden. Plaats deze vervolgens in een glas water. Zodra ze wortels vormen, kunnen de stekken in COMPO Bio Potgrond Kruiden worden aangeplant.

Opdat de plant zich goed ontwikkelt, is het belangrijk dat ze regelmatig wordt gesnoeid.

• In het voorjaar, rond midden maart, moeten alle overwinterde scheuten tot enkele centimeters teruggesnoeid worden om ruimte te maken voor nieuwe groei.
• Tijdens de groeiperiode, van april tot september, kan je individuele scheuten tijdens de oogst snoeien. Zo behoudt de plant haar vorm en stimuleer je de groei van nieuwe scheuten.
• Na de bloei, in de late zomer, kan je zieke en zwakke stengels afknippen om de plant voor te bereiden op de winter.

De meeste muntsoorten zijn opmerkelijk winterhard en kunnen temperaturen tot -15°C gemakkelijk overleven. Deze robuustheid danken ze aan hun vermogen om in de herfst af te sterven. De bovengrondse delen van de plant sterven af, terwijl de ondergrondse wortelstokken in de grond blijven en zo beschermd zijn tegen vorst. In het voorjaar lopen de wortelstokken terug uit en begint de plant opnieuw te groeien.

Soorten zoals Marokkaanse munt, aardbeimunt en ananasmunt zijn wat gevoeliger voor vorst en kan je beschermen met een laagje mulch. Een andere optie is om de plant te verplaatsen nabij een huismuur.

Je kan munt oogsten van de lente tot de herfst. De beste tijd om te oogsten is vlak voor de bloei (meestal in juni of juli). Dan bevatten de bladeren het hoogste gehalte aan etherische oliën en hebben ze dus de meest intense smaak. Knip de bloemhoofdjes zo vroeg mogelijk weg, zodat de plant geen energie hoeft te steken in de vorming van bloemen.

Om munt te oogsten, knip je de scheuten terug tot ongeveer de helft van hun lengte. Zorg ervoor dat er minstens één paar bladeren aan de stengel blijft zitten, zodat de plant kan groeien. Gebruik een scherpe, schone snoeischaar om de scheuten af ​​te knippen en oogst bij voorkeur op een droge, zonnige dag in de late ochtend. Dan zijn de etherische oliën in de bladeren het meest geconcentreerd. Zorg ervoor dat je niet alle scheuten in één keer oogst, maar slechts een deel van de plant. Zo krijgt de plant om te regenereren en blijft ze nieuwe scheuten produceren.

Heb je zoveel munt geoogst dat je het niet allemaal in één keer kunt gebruiken? Er zijn verschillende manieren om munt te bewaren.

Munt invriezen : was de geoogste stengels zorgvuldig en dep ze droog. Je kunt de blaadjes in hun geheel of fijngesneden invriezen en ze met water in een ijsblokjesvorm vullen, of je kunt hele scheuten met blaadjes direct invriezen. Munt is ongeveer een jaar houdbaar in de vriezer. Zo heb je altijd munt bij de hand en kun je het in diverse gerechten en dranken gebruiken.

Munt drogen : om de munt te drogen, verwijder je eerst alle zieke of gele blaadjes. Maak vervolgens de afzonderlijke scheuten schoon, indien mogelijk zonder water. We raden aan de blaadjes afzonderlijk te drogen, omdat hele scheuten aanzienlijk langer nodig hebben om te drogen. Drogen in de oven gaat bijzonder snel : leg de blaadjes op een bakplaat zonder ze te overlappen. Plaats de bakplaat vervolgens in de oven op 30 tot 40 graden Celsius gedurende ongeveer 30 minuten. Laat de ovendeur een paar centimeter open zodat het vocht kan ontsnappen. Zodra de blaadjes volledig droog zijn, kan je ze uit de oven halen. Je kunt munt ook drogen in een voedseldroger of aan de lucht drogen in een warme kamer.

Zodra de bladeren zijn afgekoeld, moeten ze in een donkere, luchtdichte verpakking worden bewaard. De bladeren kunnen indien nodig vlak voor de bereiding worden geplet. Zo blijft hun aroma het best behouden.

Munt is relatief robuust, maar kan worden aangetast door verschillende ziekten en plagen. De meest voorkomende ziekten zijn muntroest, wortelrot en echte meeldauw. Muntroest kan je herkennen aan de roestbruine vlekken op de bladeren en uitgelopen scheuten die vooral bij vochtig weer verschijnen. Meeldauw manifesteert zich als grijswitte aanslag op de bladeren. In het geval van echte meeldauw en muntroest kunnen de zieke scheuten gewoon worden weggeknipt en weggegooid.

Veel voorkomende plagen zijn bladluizen, spint en trips. Tripsen zijn ongeveer één tot drie millimeter lang en zuigen het plantensap uit de bladeren. Hierdoor krijgen de bladeren een zilverwitte kleur. Een zware plaag kan de plant aanzienlijk verzwakken. Om deze vervelende insecten te bestrijden, raden we je COMPO Bio Sticky Traps aan.

Munt is niet alleen een veelzijdige specerij, maar ook een waardevolle medicinale plant. Het wordt vaak in de keuken gebruikt om eten en drinken op smaak te brengen. Verse muntblaadjes zijn ideaal voor salades, desserts, muntthee en cocktails. Munt is vooral populair in de mediterrane en Aziatische keuken, waar het culinaire kruid een frisse, aromatische smaak toevoegt aan gerechten.

De helende werking van munt is gebaseerd op de essentiële oliën die het bevat, zoals menthol, waarvan gezegd wordt dat ze verkoelend en pijnstillend werken. Deze eigenschappen maken munt een populair middel tegen verkoudheid, hoofdpijn en indigestie. Een thee van verse of gedroogde muntblaadjes kan verlichting geven bij buikkrampen, misselijkheid en winderigheid. Munt heeft ook een ontstekingsremmend en krampstillend effect, waardoor het nuttig is bij reumatische klachten en spierspanning.